Odstąpienie od umowy leasingu w przypadku wady zakupionej rzeczy

W jaki sposób przebiega odstąpienie od umowy leasingu w przypadku gdy zakupiona rzecz posiada wadę? Czy polskie prawo chroni konsumenta? 

Z poniższego artykułu dowiecie się państwo, w jakich konkretnych przypadkach można ubiegać się o odstąpienie od umowy, a także, na jakie przepisy kodeksu cywilnego należy się powoływać.

W jakich przypadkach prawo chroni kupującego?

Jeśli sprzedawana rzecz ma wadę, kupujący ma prawo skorzystać z ustawowej rękojmi. Dodatkowo sprzedawca czasami oferuje niezależną gwarancję, ale to zależy od jego decyzji. Kupujący, stosując przepisy o rękojmi, może żądać naprawy lub dostarczenia nowej rzeczy bez wad. Jeśli to niemożliwe lub nie skutkuje, ma prawo do obniżenia ceny lub odstąpienia od umowy i otrzymania zwrotu pieniędzy.

Problem polega na tym, że rękojmia zazwyczaj przysługuje kupującemu, a nie osobie korzystającej z leasingu. Leasingobiorca nie zawiera umowy sprzedaży, ale tylko umowę leasingu z nabywcą, czyli leasingodawcą. Jednakże przepisy prawa cywilnego pomagają leasingobiorcy w pewnym zakresie, lecz nie całkowicie.

Zgodnie z artykułem 7098 §2 k.c., prawa związane z wadami rzeczy przechodzą z finansującego na korzystającego w momencie zawarcia umowy ze zbywcą. To oznacza, że leasingobiorca może skorzystać z przepisów rękojmi, tak jakby był właścicielem rzeczy. Niemniej jednak nie ma prawa do odstąpienia od umowy sprzedaży. Ma więc prawo do żądania naprawy, wymiany rzeczy na taką, która nie posiada wad lub może żądać obniżenia ceny.

Jednak często wada jest na tyle poważna, że sprzedawca nie będzie w stanie jej naprawić. Wymiana rzeczy również może być niemożliwa, na przykład z powodu wycofania produktu z rynku. Obniżenie ceny może być bezużyteczne ze względu na poważny charakter wady i niemożliwość normalnego korzystania z rzeczy, a przywrócenie przedmiotu do używalności może być trudne lub wręcz niemożliwe. W takiej sytuacji odstąpienie od umowy leasingu jest jedynym sensownym rozwiązaniem.

Niemniej jednak leasingobiorca nie może samodzielnie złożyć oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Zgodnie z przepisem art. 7098 k.c., korzystający może żądać odstąpienia od umowy przez finansującego ze względu na wady rzeczy, jeśli finansujący ma takie prawo na podstawie przepisów prawa lub umowy ze zbywcą. Jednak już na tym etapie użytkownik może napotkać na problemy, ponieważ finansujący może niechętnie spełnić to żądanie, ze względu na własne korzyści ekonomiczne.

Odstąpienie od umowy leasingu – kiedy jest możliwe? 

Jeśli jednak dochodzi do odstąpienia od umowy, to równocześnie umowa leasingu wygasa. Dla korzystającego oznacza to obowiązek spłaty wszystkich dotychczasowych i przyszłych rat jednorazowo. Finansujący z kolei musi zwrócić wszelkie środki, jakie uzyskał od sprzedawcy w wyniku odstąpienia, włącznie z ceną rzeczy. Jednak to nie koniec konsekwencji, gdyż finansujący może stracić na tym transakcji, wracając de facto do punktu wyjścia.

Nierzadko zdarza się również, że leasingodawca jest częścią tego samego holdingu co sprzedawca. Na przykład producenci samochodów często posiadają swoje własne instytucje finansowe (np. Volkswagen lub Toyota). W przypadku, gdy wada rzeczy nie jest oczywista, finansujący może próbować zablokować odstąpienie od umowy, działając w interesie sprzedawcy, który nie akceptuje istnienia wady.

Kiedy użytkownik jest jednocześnie właścicielem rzeczy, spór związanym z odmową sprzedawcy w kwestii odstąpienia od umowy jest rozstrzygany w ramach procesu sądowego dotyczącego płatności. Nabywca składa oświadczenie zgodnie z przepisami o rękojmi, a następnie pozywa sprzedawcę w celu zwrotu ceny. Jeśli wygra sprawę, otrzymuje zwrot pieniędzy i zwraca przedmiot.

W przypadku leasingu konieczne jest złożenie pozwu przeciwko leasingodawcy w celu zmuszenia go do wyrażenia zgody na odstąpienie od umowy. Skoro tylko sprzedawcy przysługuje to uprawnienie i nie wyraża zgody dobrowolnie, jedyną opcją jest skorzystanie z drogi sądowej, aby zmusić go do działania.

W innej sytuacji, gdy współpraca z leasingodawcą jest niewystarczająca, osoba poszkodowana przez brak możliwości korzystania z rzeczy może rozważyć skierowanie roszczenia odszkodowawczego. Nieodstąpienie od umowy, przy jednoczesnym braku możliwości korzystania z rzeczy, może prowadzić do rzeczywistej straty finansowej. Ten sposób dochodzenia roszczeń będzie odpowiedni szczególnie wtedy, gdy wszystkie raty leasingu zostaną spłacone, a przedmiot umowy zostanie przekazany na własność użytkownika. W takiej sytuacji leasingodawca nie będzie już uprawniony ani zobowiązany do wyrażenia zgody na odstąpienie od umowy.